Lē Faavaivai se Tinā ua 20 Tausaga o loo Galue o se Faifaatoaga i Samoa

0
1102

 

E lē o iai se manatu o le tina ia Fuatino Motu 41 tausaga o Aleisa e fa’atalitali atu i le fa’amama avega o loo taua ai le fesoasoani mo faifa’atoaga, ona ua masani lava ia, i le leai o se mea e o’o atu i lona faifa’atoaga.

E pei ona fa’alauiloaina, o se vaegatupe e $3.5 miliona tala ua atofaina e fesoasoani atu ai i le atiinaeina o faatoaga e pei ona tuuina mai i le tala faaopoopo o le tupe.

Ua saunoa le pule sili o le Matagaluega o Faatoaga e pei ona lipotia mai e le Savali, e tusa ma le 2.5 miliona tala o le a tuuina atu i le ofisa o Suesuega Faasaienisi poo le SROS, $20,000 mo le puipuiga o le aufaigaluega a le Quarantine, $125,000 mo vailaau faafomai manu, $6,000 mo faalauiloa a le Matagaluega, ma le $820,000 mo fatu laau toto e tufaina atu, e le gata o faifaatoaga ae o tagata lautele ina ia faia si toaga i tuamaota.

O le fa’atoaga a le tinā ia Fuatino, o lo’o tali atu i le manao o le faletalimalo o le Taumeasina i fualaau faisua, ma fualaau aina, atoa ai ma le supamaketi a Lynn i Moto’otua, ma le au faimaketi i Fugalei.

O le polokalame i vaiaso taitasi e tā ane le lima i le vaveao ua taunu’u i le maketi i Fugalei ma o lana tala, e le atoa se itula e o’o atu ai ana fualaau i le maketi, ae ave uma e tagata fai faleaiga ma pisinisi faapea foi i latou e fai poloka i le maketi.

O le faletalimalo o le Taumeasina e tai faatolu i le vaiaso ona ave fualaau, ae o le faleoloa supamaketi a Lynn e fa’alua i le vaiaso.

O le taimi nei o lo’o faatino pea le galuega a lea tina i faleoloa e pei o le supamaketi a Lynn i Motootua, ae o le faletalimalo ma le maketi i Fugalei ua tele le eseesega i lenei vaitau, ona o le leai o ni turisi ma ē malaga mai fafo sa faalagolago iai le toatele.

“O lo’o ave lava au fualaau ae ua le tutusa ona o lea ua tau leai ni tagata o nonofo i le hotel.”

O le fesoasoani a le Malo lea ua fa’alauiloa, na ta’ua e le tina o lo’o tālia pea pe maua mai ai se laki. Sa ia fa’ailoa fo’i e talu lava ona fai polokalame fesoasoani a le Ofisa o Faatoaga, e faafaigata lava ona faamanuiaina ai lana fa’atoaga tutoatasi.

“O a’u ia ou te fa’amatala sa’o atu lava ua 20 tausaga o o’u faifaatoaga, pau lava le tulaga lea na maua ai se fesoasoani mo a’u, o le poloketi a le au Saina lea na o ai tagata i fafo, sa ou alu ai. O le fesoasoani lena na maua mai ai la’u falelaau lea;

“O le o’o mai o le asiasiga a Saina i le matou faatoaga lea sa maua ai le avanoa na ou o’o ai i Saina, e maitau ma apo mai metotia o lo’o faatino ai faatoaga a lea atunuu;

“O le falelaau lenei o lea ua mafai ai ona maua nai fualaau i le taimi nei, ma avatu e faatau atu ma maua mai ai se tupe e fai a’i lenei taimi o le leaga i le faama’i”.

“E aogā tele le falelaau, aua o fafo e leai se mea e ola i timuga ia sa feagai ma le atunuu”.

Sa taua e Fuatino, o le taavale o lo’o fesoasoani nei i le faatoaga ma fai ai kiliva, na maua mai i se  nonogatupe sa lagolagoina e le SBEC poo le Samoa Business Hub e pei ona faaigoa ai nei.

E tusa ma le 16 eka le tele o le fanua o loo galueina nei e lea tina, ma e tusa ma le 4 eka le tele o le fanua o lo’o iai le togakoko, ae 5 eka o lo’o iai le fa’atoaga o fualaau faisua ma fualaauaina.

E 14 vaega o fualaau eseese o lo’o totoina ai, o nisi o vaega o lea fanua o lo’o iai le toga tipolo ma isi togalaau e pei o le toga maukeni.

O Fuatino ma lona alii e toaono le la fanau. E toatasi o le ulumatua ma o le tama foi, o lo’o i atunuu i fafo.  O le taimi nei ua nofo le isi alii lona lua ina ua maea lana aoga i le matata eseese a le Metotisi i Faleula, e fesoasoani ia i laua i le fa’atoaga, ae o lo’o aooga pea le toafa.

16 eka o loo galueina e Fuatino Motu ma lona aiga

O lana tala o tupe lava e maua i le fa’atoaga o lo’o fa’aaooga ai le fanau. E fa’atau ai meafaigaluega aua le fa’aleleia ma le fa’aauauina pea o le fa’atoaga.

I le maitau a Fuatino i le 20 tausaga o galue o se faifaatoaga, o le tele o fesoasoani a le Malo mo faifaatoaga o loo faapea mai tu’utu’uga – sei vagana ua fai se sosaiete a ia ma isi faifaatoaga – ona mafai laia ona avatu ni talosaga ma maua mai ai se fesoasoani.

“Ia, na fai mai seiloga e fai sa’u Soasaiete ona faatoa maua lea o le faamanuiaga, ia o lea ua tolu tausaga talu ona tuufaatsi matou ma isi faifaatoaga, e le’i maua mai lava se poloketi, o loo faatali lava, seivagana ai le CCSP lea o lo’o faatali foi, ae fai mai ua poloka ona o le faama’i.”

Na faailoa fo’i e lea tina o fesoasoani lea o lo’o ave i tua i Pulenuu – ia te ia lava ma lona aiga e lē o maua ai se fa’amanuiaga i ia polokalame o loo ave i nuu.

“O se tulaga e lē lelei le tufa mai i pulenuu ae o le tele o pulenu’u, e lē o ni tagata faifaatoaga, masalo ai o manuia ai lava o latou aiga, ae o lo’o oti ai le aufaifaatoaga.”

Na ta’ua e le tina ia Fuatino e sese tagata o lo’o ave iai e le malo le tufaina o fesoasoani, e tatau lava ona agai mai le Matagaluega i aiga, e iloa tonu ai lava tagata faifa’atoaga i lea nuu ma lea nuu.

Sa ia ta’ua foi e lē o iai se vaai mamao a le malo i tagata taitoatasi o lo’o taumafai lava latou ia faatoaga, ona e tele lava ina fa’asafua fesoasoani i faatoaga tetele ma le au maumea. Ae o se lagona ia Fuatino, o mea tau fesoasoani, e tatau ona agai tonu lava, mo le atinae a le tagata lima vaivai.

O le aiga o Fuatino e leai se isi e faigaluega, ua na o laua foi ma le tamā ma le fanau le aiga. O le taimi nei e lē o iai se eseesega tele i le tupe maua ona o lea ua siitia le tau o fualaau ona o le leaga o le tau ma timuga.

Ae o le  fa’ailoa o lona finagalo ona o lea fo’i ua agiga i le Palemene i le tala faaopoopo o le tupe le isi foi faamama avega, peitai o lona lava lagona, ailoga e oo atu se fesoasoani.

O le asiasiga a le MNRE sa o’o atu i lo latou fanua na mafua ai ona maua le isi tunnel house lea o lo’o toto ai ana fualaau i totonu, ma o laau ia o lea o lo’o tali mai i le taimi nei.

Na ia fa’ailoa o lona lava galueaina malosi o fua o lona faatoaga ma fai ana metotia e maua ai se faatau mo lana faatoaga, o loo maua ai sana seleni. E pei la o le fa’atautaiga o ana kiliva? Ae o ia, e lē o faalagolago atu lava i se fesoasoani mai a le malo.

O le ala fo’i lea na te lĕ fia taua ai lava nei tupe e fa’asafua atu mo fesoasoani i le au fai fa’atoaga ona e lē o fa’amanuiaina ai lava lana ia faatoaga i na fesoasoani.

O le taimi nei o le manaoga sili lava o le tina ia Fuatino o se vailaau e mafai ai ona fesoasoani i le faama’i lea o lo’o a’afia ai mea toto ona o le timu atoa ai ma fesuiaiga o le tau. E le gata i lea o sina seleni mo le faapāina o le maumaga talo, ona ua fa’atamaia tele e meaituaolo. O lea nofoaga o loo iai lenei faatoaga, na taua e Fuatino e le maua ai se suavai.

“O lea faatoa tolu masina talu ona faaola mai le ma paipa, mai le 20 tausaga talu ona ma iinei lea faatoa ola le vai. Ua ta fiu e talosaga ni tane vai e lē maua se mea;

“O nei tausaga sa faatau lava le vai, o nai seleni na ma maua, sa mafai ona faatau ai  le tane vai lea sa tau fai ai lo matou aiga, mai nei mau tausaga e tele”

O le galueina o lana faatoaga o se fiafiaga tele lea, ma e le uma le naunataiga ina ia saga atili atinae pea. O se lagona ia Fuatino, e ui lava e le o oo mai se fesoasoani ae o lona manatu; e le avea lea tulaga e nofoa’i ai ma fa’atalitali, ae tulai pea ma atinae.


Maina Vai