Saunoaga a le Palemia i le Faatautoga o Minisita Lagolago

28 Iuni 2021 Apia Samoa
SAUNOAGA AFIOGA I LE PALEMIA, FIAME NAOMI MATAAFA
FA’ATAUTOGA O MINISITĀ LAGOLAGO MO LE PAEA’IGA LONA XVII O LE MALO O SAMOA.
Ou te manatu ua mae’a paelago pāia ma mamalu o lo tatou taeao, ma ua i luma fo’i o le Atua le fa’afetai ua si’itia, e fa’ailoga ai lenei taeao ma le fa’amoemoe. O le alofa ma le agalelei o le Ali’i ua momoli mai ai lo outou soifua ma lo matou ola ua tau ai lau o le fa’amoemoe i le asō.
O lenei sauniga ua tā’ua o le sauniga fa’ale – Mālo, ae patino lea i le sauniga fa’ale – Kapeneta.
O lea ua tatou nofoia le fono a le Kapeneta. O le aso ananafi na ulufale ai le tatou Kapeneta a le Vaega Fa’a’upufai a le Fa’atuatua i le Atua Samoa ua Tasi (F.A.S.T.), ma o le aso soso’o ai, lea ua fa’aatoa ai le auva’a o le galuega a le tatou faigāmālo, o le fa’atautoina lea o a tou Afioga i Minisitā Lagolago.
Fa’afetai i lo tatou valaauina. E mafanafana fo’i a’u nei ma le Kapeneta ia fa’apea ona mafai ona fa’aofi mai le vasega o Minisitā Lagolago fa’apenā ona poupouina le galuega ua vaalauina ai tatou e ala i Matāgaluega ua tofia ai a outou Afioga.
Sei fai sa’u fa’amatalaga pu’upu’u i le tofiga o le Minisitā Lagolago. O le amatalia mai o lea tofiga i totonu o le faigāmālo a Samoa. Na amata mai i le 1988, a’o le igoa o le tofiga i lenā taimi o le Failautusi Fa’apalemene.
Ma e ui ua suia le igoa o le tofiga i le Minisitā Lagolago, e toe fa’amanatu mai e le igoa muamua lea o le Failautusi Fa’apalemene, le feso’ota’iga o le tofiga lea, o le galuega fa’afaipule i totonu o le Palemene, ma le Pulega Fa’atonu e pei ona i ai le Kapeneta. Ma o le uiga tonu lea o la outou galuega. O le vasega o Minisitā e ta’atia tonu lava i le Pulega Fa’atonu, a’o a outou Afioga i Minisitā Lagolago e alalua la outou tautua ma le tou galuega i tiute tau’ave i totonu o le Palemene aemaise i Komiti Fa’apalemene ae fa’apea fo’i ona amata ona tou galulue e lagolago Minisitā o le Kapeneta. Ma o le itu tāua i lea mea, e amata ai fo’i ona outou silafia le uiga o le galuega fa’akapeneta, ‘ese mai i le galuega fa’apalemene.
Ma o le tofiga lenei, o lenā lava ua tofia a tou Afioga i Minisitā Lagolago i lalo o Matāgaluega o lo’o fa’auluulu i ai vasega o Minisitā o le Kapeneta. E lē umi pe lavelave aiaiga o le tofiga. Oi le Minisitā autū, i lana fuafua po’o fea le itu o le galuega e valaauina ai a tou afioga e fesoasoani ai mo Minisitā.
Atonu fo’i e aogā fo’i lenei nofoa’iga, ma le tatou fo’i pale mai i le tatou tilotilo i lea fo’i tofiga, po’o a ni itū e toe fa’aleleia ai ma fa’asili ai le auaunga e ala i le tatou valaauina.
Ou te manatua e a’u ia, ona o le 1988 o le nofoa’iga lona lua lea a le Palemene na ou ulufale mai ai a’u. O le taimi muamua fo’i lea na faia ai le tofi o le Failautusi Fa’apalemene. Ma ou te manatua lava i lenā taimi, sa fa’atino lava i le tulaga lea ou te fa’amatalaina atu, sa i le Minisitā lava lana fa’asoa mo le tu’uina mai o galuega. O le Minisitā sa ma fa’afeagai, o le Susuga iā Tuila’epa, a’o Minisitā o Tupe. Pei o le taimi ea lenā sa na’o a’u le tama’ita’i sa i ai i le Palemene i le Vaega Fa’a’upufai. I lo’u tulaga o a’u o le Faipule, o lo’u naunau ou te fia iloa, ou te fia malamalama, ma le fa’atauanau o la’u Minisitā po’o le ā sa’u galuega e fai.
Ou te fa’afetai la a’u, sei fai atu la’u tala lea, e fai ma fa’ata’ita’iga ituāiga galuega e fa’atino tauala mai i le tofiga lea. I le taimi lenā, ua amata iloilo e le Mālo pe fa’afefea ona fa’atino le faigā lafoga o le VAGST. Manatua fo’i, ‘ese le vevesi fo’i o lenā matā’upu. O le galuega la na tu’uina mai e la’u Minisitā ia te a’u, o le fai lea o a’u ma Ta’ita’ifono o se Komiti o Ofisa o le Mālo o lo’o gafa ma matā’upu tau lafoga, o tupe. O le Komiti o Officials o lea e tilotilo ua talia e le Mālo le faigā fa’avae i le faia o lea ituāiga lafoga, a’o le mea la pe fa’afefea ona fa’atino. O la’u galuega la lenā muamua o lo’u Ta’ita’ifono i le Komiti o Officials, e vaai pe fa’afefea ona fa’atino lenā tulafono ma lenā lafoga. ‘Ese le tele o lo’u malanalama na tupu ai i lenā mea, e le gata i le VAGST a’o lea fo’i tulafono. Malamalama fo’i i le uiga o le polokiki i le taimi lenā, lea tatou te manatua uma, ‘ese le vevesi o le atunu’u, ona o lea ua lafo atu se lafoga i luga e le gata o oloa a’o auaunaga. I lenā la taimi, e le’i alu i luga o oloa ae na tau amata i auaunaga fo’i lea o le tau turisi.
Ua ou faia lenei tala ina ia tau pu’e mai ai e a outou Afioga Minisitā Lagolago, a’o lea fo’i ua fa’alogo mai tou Minisitā i le uiga i le fa’aaogāina ai lo outou valaauina, ae fa’atupu ai fo’i le malamalama i le galuega fa’ale Mālo. Auā o tatou faipule, lima tausaga fai le fa’ai’uga a le atunu’u, ae lelei pe a maua avanoa e soso’o mai ai pea, ae ua maua le malamalama ma le poto masani i le fa’afoeina o le tatou Mālo.
O se ‘upu lea fai ai a’u ma sui o le Sui Palemia, Afioga i Minisitā o le Kapeneta, e fa’ao’o atu le matou fa’amālo i tou Afioga i Minisitā Lagolago ua fa’atautoina i lenei taeao.
Pei ona momoli i luma o le Atua i lenei taeao le fa’amoemoe ia fa’apenā ona fa’amnauia i lo tou valaauina.
Toe aumai ‘upu a le a’oa’o i lenei taeao “e le’o le fitafita, e le’o le malosi a’o le Agaga o le Atua ma lona Mana”.
Lo tatou aigā Kapeneta ma Minisitā Lagolago, ia fa’apenā ona ta’iala pea le Ali’i i ala uma tatou te uia.
Ia manuia lenei taeao.
Associate Ministers:
1. Manuleleua Paletasala Tovale (Ministry of the Prime Minister and Cabinet)
2. Masinalupe Makesi Masinalupe ( Ministry of Customs and Revenue)
3. Vaele Paiaaua Sekuini Paiaaua (Ministry of Agriculture and Fisheries)
4. Niuava Eti Malolo (Ministry of Works, Transport and Infrastructure)
5. Lagaaia Tiaituau Tufuga (Ministry of Commerce, Industry and Labour)
6. Tea Toala Peato (Ministry of Health)
7. Fepuleai Fa’asavalu Faimata Su’a (Ministry of Police and Prisons)
8. Agaseata Valelio Tanuvasa Peto (Ministry of Education Sports and Culture)
9. Magele Sekati Fiaui (Ministry of Communication and Information Technology)
10. Seuamuli Fasi Toma (Ministry of Women, Community and Social Development)
11. Fesola’i Apulu Tusiupu Tuigamala (Ministry of Justice and Courts Administration
(6)