Faasilasilaga – Matagaluega Va i Fafo ma Fefaatauaiga.
11 Novema 2021
Faaaliga Faalauaitele; Apia Samoa | Na iloiloina le tulaga o iai le faatinoga o aia tatau a tagata Samoa mo le taimi lona tolu ele Fono Aoao a Malo Aufaatasi mo Aia Tatau a Tagata ile aso Lua, 2 Novema, 2021 i se fonotaga sa faatinoina i auala e faaaoga ai upega tafailagi.
Na taitaia e le afioga i le Palemia Fiame Naomi Mataafa le au fono a Samoa ma o ia foi o le Minisita o le Va i Fafo ma Fefaatauaiga.
O Samoa o le tasi lea o atunuu e 14 na faatinoina iloiloga i le faasologa lenei na atofaina mo le aso 1- 12 Novema 2021.
E tai lima tausaga ma faia ia iloiloga ma o le iloiloga muamua ma lona lua mo Samoa na faataunuuina lea i le 2011 ma le 2016.
O nei iloioga e faavae i luga o faamatalaga ma faamaumauga mai i lipoti e 3 e aofia ai:
- Lipoti a le Malo e faasino iai le iloiloga;
- Lipoti mai ia i latou e iai tomai faapitoa i mataupu tau aia tatau ma faapotopotoga e iloiloina aiaiga faapitoa o nei mataupu, o faalapotopotoga e gafa ma maliega tau aia tatau a tagata ma isi vaega eseese o Malo Aufaatasi.
- Tuufaatasiga o molimau ma lipoti mai faalapotopotoga uma sa fai sao i le iloiloga e ala ia latou lipoti taitoatasi e pei o faalapotopotoga ei fafo atu o le malo, o faalapotopotoga faapitoa a le atunuu e gafa ma mataupu tau aia tatau ma isi.
O le iloiloga faavaitaimi o aia tatau o se faiga faapitoa e iloiloina uma ai le tulaga o iai le faatinoga o aia tatau a atunuu uma e 193 ua avea ma sui auai o Malo Aufaatasi. Talu mai le fonotaga muamua i le masina o Aperila 2008, ua alu le faalua o iloiiloga mo atunuu uma e 193. I le iloiloga lona tolu lenei, o le faamoemoe ina ia faailoa atu e atunuu poo a ni galuega ua faataunuuina e faatino ai fautuaga o le iloiloga lona lua ae maise o ni fesuiaiga taua ua vaaia i totonu o atunuu taitasi e pei o suiga o tulafono faapea foi ni polokalame faatino.
O le lipoti a Samoa na faapea ona ave le faamamafa i le faatinoga o fautuaga o le iloiloga lona lua faapea ai ma le faamausaliina o sootaga o la tatou aganuu faapea lo tatou faasinomaga faakerisiano ma aia tatau; ona o se laasaga taua lea mo le faatinoga, puipuiga ma le faamalieina o aia tatau ma saolotoga mo tagata uma e pei ona faamautuina i le Faavae o Samoa.
O se tasi lea o fe’au taua o le saunoaga a le Palemia na tatala ai le iloiloga.
Sa faamanatu pea e Samoa le taua ma le iloilo totoa o le faatinoga o nei iloiloga po o mafai ona faamanino ma faamalamalama mo tagata lautele ia tulaga eseese e patino i le atunuu ma mafua ai ona eseese le tali atu i le faatinoga o aia tatau. E le mafai ona taga tutusa uma atunuu i le faatinoga o aia tatau.
I le faatino ai o le iloiloga, e 54 atunuu na faaali o latou manatu e ala i fesili, faapea foi le ofo mai o ni fautuaga. I le tuuina mai ai o le lipoti muamua ina ua maea le iloiloga, na iloa ai e 145 fautuaga na faailoa mai.
Na faamaonia e le Komiti o Galuega a le UPR i Sineva le lipoti mo Samoa i le aso 9 Novema 2021, 2:30 p.m (10 Novema 2.30 am taimi a Samoa).
O le a mafai ona maua le lipoti atoa mo le iloiloga a Samoa faapea ai ma faaiuga a Samoa i fautuaga e pei ona tuuina mai i le faaiuga o Novema 2021.
O le tele o fautuaga e ono taliaina, aua ua amata ona faatino ia galuega i le 5 tausaga talu ai.
E 31 fautuaga ua faamauina ae e lei faatalanoaina pe iloiloina poo a ni auala talafeagai e iloilo ai le mafai po o le le mafai ona faatino.
O le a gafa Samoa ma le faatinoga o fautuaga uma na te talia mai le lipoti ma o le a iai foi le avanoa e tali atu ai i ia tulaga pe a aulia le iloiloga lona fa ua faamoemoe e faia i le masina o Novema ile tausaga e 2026.
I le saunoaga faaiu a le Palemia Afioga Fiame Naomi Mataafa na saunoa ai o ia e faapea: “Ua faamaonia e Samoa le taua ma le aoga o le iloiloga o Aia Tatau a Tagata i le atiinae ma le faatupulaia o le soifua manuia o le atunuu. O le a avea foi fautuaga e poupou ai le faavae o le tatou taiala mo aia tatau i le isi 4 i le 5 tausaga o lumanai nei.”
ENGLISH
Apia Samoa | Samoa’s human rights record was examined by the UN Human Rights Council’s Universal Periodic Review (UPR) Working Group for the third time on Tuesday, 2 November 2021, in a meeting that was webcasted live. The delegation of Samoa was headed by Hon Fiamē Naomi Mataʻafa, Prime Minister and Minister for Foreign Affairs and Trade.
Samoa was one of the 14 States reviewed by the UPR Working Group during the current session from 1 to 12 November 2021. Samoa’s first and second UPR reviews took place in May 2011 and May 2016, respectively.
These reviews are based on information provided by three reports. These are:
• Report by the State under review or Government of Samoa;
• Report from the independent human rights experts and groups (known as the Special Procedures), human rights treaty bodies, and other UN entities
• Summary of stakeholder submissions which included reports from national human rights institutions, regional organizations, civil society groups and other stakeholders
The UPR is a unique process that involves a periodic review of the human rights records of all 193 UN Member States. Since its first meeting in April 2008, all 193 UN member States have been reviewed twice within the first and second UPR cycles. During the third UPR cycle, States are again expected to declare what actions they have taken to implement recommendations posed during their previous reviews and highlight recent human rights developments in the country. The Government of Samoa’s current report focused on implementation of the 2016 recommendations, and maintained that ensuring the complementarity of our fa’asamoa and Christian values with human rights, is vital to our efforts for the promotion, respect of, protection and fulfillment of all human rights and fundamental freedoms in Samoa. This was one of the key messages of the Hon Prime Minister’s opening statement during the review.
Samoa reiterated the importance of assessing this process to allow for proper contextualisation of the issues.
During the review, 54 States made interventions to pose questions, make comments and/or make recommendations. In the outcomes report following review, a total of 145 recommendations were noted. The Universal Periodic Review (UPR) Working Group in Geneva adopted the outcomes report for Samoa on 9 November 2021, 2:30 p.m ( 10 November 2.30am Samoa time). The full report of Samoa’s review, including Samoa’s positions on the recommendations, will not be available until the end of November 2021. While the majority of the recommendations were ‘accepted’ based on the fact that Samoa is well on the way to complete the required actions, 31 have been ‘noted’ because full and considered discussions are ongoing on the issues involved.
Samoa is responsible for implementing accepted recommendations in the final outcomes report and will have the opportunity to again address the Human Rights Council UPR at the 4th Cycle tentatively scheduled for October – November 2026. As noted during the Hon Prime Minister’s closing remarks for the review “Samoa confirms the benefits and contributions of the UPR to our ongoing development and growth as a nation. The recommendations will form part of our human rights roadmap for the next 4 to 5 years”.
Ministry of Foreign Affairs & Trade
11th November 2021