Ua fesiligia e le ta’ita’i o le vaega fa’aupufai a le Fa’atuatua i le Atua Samoa ua Tasi (FAST) le agavaa o le Komesina o Faigapalota e faatino ai ana tiute, ina ua maitauina le fefo’ifo’ia’i o nisi o ana fa’aaliga e uiga i faigapalota ua mavae atu nei.
I se feiloa’iga ma tusitala ma le ‘au fa’asalalau i le aoauli nei, na fa’aalia ai e le Afioga ia Fiame Naomi Mata’afa e fa’apea, ua la umia se tusi mai le Komesina o Faigapalota, e faapea mai ai, o i laua uma ma le Afioga ia Tuala Iosefo Ponifasio, o ni sui tutoasi, ma e lē mafai ona aloaia le avea o la’ua ma sui o le FAST, sei vagana ua usuia le fono a le Palemene o Samoa.



O se tulaga e faate’ia ai le taitai o le FAST, ona o lea na manino mai lava le fa’asilasilaga aloa’ia o le faaiuga o faigapalota, e 25 FAST, 25 HRPP ae tasi le Tutoatasi (Independent). Ma o lea faasilasilaga aloaia na tu’uina mai i luga o upega tafaiilagi e le Komesina o Faigapalota i le Aso Faraile, 16 Aperila 2021.



Ua fesiligia e le taitai o le FAST le mafuaaga ua toe fo’i ai le finagalo o le Komesina o Faigapalota, ma ia naunau ai lava e faailoa mai, o la’ua ma Tuala, e le o ni sui aloaia a le FAST, e ui ina silafia uma, e le gata o le aloaia ona momoli mai e Itumalo, ae ua tofia foi o le Sa’o Faapito e fai ma taitai a le vaega faaupufai.
“Ua fa’ate’ia matou, ma ma’ua nei, ina ua aumai lea fa’asilasilaga i le vaiaso ua tuana’i, ua faapea mai ai, e toa 24 le FAST, ae o maua nei o sui tutoatasi… ma ua fesiligia ai le fe’ese’esea’i o ana fa’aaliga e fai mai i lea taimi ma lea taimi.”
Sa saunoa Fiame e faapea, o le tulaga ua fa’afesiligia, po’o le a tonu le uiga o le mau lea ua toe aumai e le Komesina o Faigapalota e faapea mai e na o le 24 sui o le FAST, 2 sui tutoatasi, ma sui a le HRPP e 26.
“O lā matou taumate, i le mea o lo’o taumafai le fa’aaliga mulimuli lea e ta’u mai, o lo’o maualuga le fainumera a le HRPP…
“O le mea muamua lena e ao ona tatou malamalama iai, o fesuisuia’iga o fa’amatalaga o lo’o aumai e le Komesina ma le lē amiotonu o na faiga..,
“Ae maise le toe fefo’ifo’ia’i o ana fa’aaliga ina ua mae’a le faitauga aloa’ia o le tatou palota e 25 le FAST, 25 le HRPP, ae tasi le faipule tuto’atasi..,
“O lona uiga la, o a’u nei o lo’o faitau i le 25 lea a le FAST na aumai i le faaiuga aloaia o le faigapalota”.
I lenei mataupu e le o faapopoleina ai le taitai o le FAST ona o loo manino le tulafono – e mafai e soo se Sui Tutoatasi ona ia filifilia se Vaega Fa’aupufai e auai atu iai pe a maea faigapalota.



Sa saunoa foi Fiame, o le isi faaiuga fefo’ifo’ia’i a le Komesina a Faigapalota, o le fa o aso talu ona faasalalau le faaiuga aloaia o le faigapalota a Samoa, ae toe faaopoopo i lona lava malosi toatasi se sui faipule tamaitai ma siitia ai le numera o sui faipule i le 52.
O le po o le Aso Lua 20 Aperila sa faateia ai le mamalu o le atunuu ina ua tuuina mai se faaaliga i luga o upega tafaiilagi a le Ofisa o le Komesina o Faigapalota, e faamaonia ai le filifilia o le Afioga ia Aliimalemanu Alofa Tu’u’au e fai ma sui usufono o le Palemene o Samoa.
O le saunoaga a le Sa’o Faapito, ua le amiotonu nei fa’ai’uga ua toe tasui, ae ua mae’a ona aumai le faitauga aloa’ia o le faiga palota i fainumera e pei ona ta’ua i luga.
O le mau a lē sa fai ma Sui Palemia o Samoa, ma sa ia umia foi i tausaga e 35 ni tofi Minisita eseese – o le aufaigaluega a le Malo, o le tino lea e fa’amoemoe iai so’o se faigamalo. O lima ma vae ia o galuega, ma e mo’omia e tagatanuu lo latou auauna ma le faamaoni i le Malo, ae lē o se vaega fa’aupufai.
Sa fesiliga foi e Fiame, le agavaa o le Komesina o Faigapalota e faatino ai lana galuega, pe afai ua tele ina pasi nei mea i lana vaai.
Saunoa Fiame.. “Fai mai le tali a le Komesina, o le oversight, poo le overlook, o se mea ua pasi ai lana vaai… ou te leiloa lā poo lea le ituaiga mea lea ua tupu foi ii, pe ua pasi ai foi lana vaai..
“Ua fesiligia ai, pe o agavaa ea lea tagata i lana galuega?”
Sa fesiligia foi e le taitai o le FAST, le amiotonu o faaiuga a le Komesina o Faigapalota…
“O lea le mea ua tupu ia ia? Pe na moe moe ala ane i le taeao faapea: E leai, e tatau ona 6 tamaitai…Pe na musumusu atu iai se isi, poo se itu tino faatulafono, e pei o le loia sili..”
“O le fesili la, o ai na toe suia lona mafaufau?”
Sa faapea mai Fiame, o lea ua mae’a ona saunia a lāua tusi fa’aletulafono (Statutory Declaration) ma le Afioga ia Tuala e fa’amaonia ai, o i la’ua lea ua avea ma sui faipule aloa’ia o le vaega fa’aupufai a le FAST.
Sa fesiligia e le Samoa Global News le Afioga i le Komesina o Faigapalota mo sona finagalo, ae maise o saunoaga a le Sa’o Faapito, e uiga i le faatinoina o lana galuega.
Ina ua oo i le taimi e tuu atu ai lenei faamatalaga, e le’i mafai ona tali mai le Komesina o Faigapalota i ni fesili na tuuina atu i luga o le messenger, faapea foi le imeli.


