Sulu i le Faamasinoga Faipule ua Faatulai Ese e le Palemene mo le Lua Tausaga

0
232

Ua faagasolo nei e le Faamasinoga Maualuga le faatulagaina o aso e iloilo ai le tagi a le sa fai ma Palemia o Samoa, le susuga ia Tuilaepa Sailele Mallielegaoi ma le Faipule o Faleata, le afioga Lealailepule Rimoni Aiafi, e uiga i le faatulai ese o laua mai le Palemene o Samoa mo le lua tausaga.

O le tagi a Tuilaepa Sailele faapea Lealailepule Rimoni, o loo la sulu atu ai mo se iloiloga faaletulafono o le faaiuga a le Fofoga Fetalai ma le Fono Aoao Faitulafono a Samoa, e tusa ma le faamalolo ai o laua mai le Maota, ma fai ai ma tulaga o le a leai ai se leo poo se sao a itumalo o Lepa ma Faleata 3 i totonu o upu fai a le Malo ma le fono usu a le atunuu.

I taualumaga o lenei mataupu i luma o le Faamasinoga Maualuga na faailoa ai e se alii loia mai Niu Sila, Dr Rodney Harrison o loo tulai mo le Itu Tagi, ina ia tuuina atu se taimi e faama’ea mai ai faamatalaga moomia (affidavits). Sa talosagaina foi e Dr Harrison le Faamasinoga ina ia vave ni aso faatulagaina o lenei mataupu.

Na talia e le alii Faamasino ia Leiataua Daryl Clarke le talosaga ma ua faatulaga ai le Aso 13 Fepuari e toe valaau ai lea mataupu.

Saunoa Leiataua, “E tatau ona oo atu i le Aso 13 o Fepuari ua ma’ea uma mai faamatalaga faatauto o loo moomia, e le gata o le Itu Tagi ae o Tala Tusitusia foi mo le Itu a le Fofoga Fetalai poo le Itu Tali”.

O le faatulai ese ai o Tuilaepa ma Lealailepule, e mafua mai lea i le faaiuga o se faamasinoga ua faamaonia ai lo la manatu faatauvaa i le mamalu o le Faamasinoga (contempt of court). I lea faaiuga sa tuuina mai e alii Faamasino mai Niu Sila, o Justice Fisher ma Archer, sa leai se faasalaga na tuuina mai, ona o se tusi ua taua e le faamasinoga o le ‘Harmony Agreement’ poo se tusi o se faaleleiga na talosaga ai le afioga ia Fiame Naomi Mataafa faatasi ai ma Tuilaepa, e faapea ua fia tuu i atua vesiga o le faigapalota, ae agai le atunuu i luma.

Petai, sa tuuina atu se tusi talosaga a le Sui Palemia i le Palemene o Samoa, e ao lava ona iloilo e le Palemene le mataupu ua faamaonia ai le manatu faatauvaa o Tuilaepa ma Lealailepue i le Faamasinoga. O le iuga e pei ona tuuina mai, o le faatulai ese lea o Tuilaepa ma Lealailepule mai le Maota mo se taimi le tumau (suspended indefinitely).

Sa tuuina atu e Tuilaepa ma Lealailepule lenei mataupu i le Faamasinoga, ma tuuina mai ai le faaiuga a le Faamasinoga Maualuga, e lei talafeagai le auala sa faatino ai le faaiuga a le Palemene, ma logoina loa le Fofoga Fetalai e toe faaulu atu faipule i le Maota.

Peitai, sa toe foi le Komiti faale Palemene sa nafa ma le iloiloina o lenei mataupu, ma toe tuuina mai loa se isi fautuaga, e faatulai ese Tuilaepa ma Lelailepule mo se lua tausaga. Sa toe faatulai ese Tuilaepa ma Laealailepule mai le Maota o le Palemene, ina ua maea se faigapalota faalilolilo a sui Faipule o le Palemene, ma lagolago ai e le toa 29 le faatulai ese ae 19 sa palota i le leai.

O le tauaofiaga mulimuli o le Palemene i le vaiaso talu ai, na pasia ai ni suiga o tulafono tumau a le Maota (standing orders), ma mafai ai loa ona faamaonia e le Maota le tofiaina o le Sui Taitai a le vaega faaupufai o le HRPP, afioga Fonotoe Piea Nuafesili Lauofo, e avea ma taitai aloaia o le Itu Agai, aua le tauaofiaga o le Fono Usu a Samoa.


[starbox]