Avanoa Nofoa o Itumalo e Lua i le Palemene o Samoa

0
384

Ua fa’amaonia mai le avanoa o nofoa e lua i totonu o le Palemene o Samoa, e ala i se poloa’iga a le Afioga i le Fofoga Fetalai o le Maota, Leaupepe Toleafoa Apulu Fa’afisi e aveesea ai ni Sui Faipule Sui toalua ina ua suia Vaega Faaupufai e resitala ai mo le palota o le 2021.

O le Aso 28 o Oketopa as lomia ai ni tusi e logoina aloa’ia e le Fofoga Fetalai Sui Faipule e toalua o loo tulai mai nei, le Afioga i le Faipule o Salega i Sasa’e, Olo Afoa Fiti Va’ai ma le Afioga i le Faipule o le Itumalo o Faleata Numera 2, Faumuina Leatinu’u Wayne Fong e le Fofoga Fetalai.

O se tusi na tu’uina i le Aso ananafi 28 Oketopa o lo’o fa’aalia ai e le Fofoga Fetalai e fa’apea, ua lē usita’ia le Fuaiupu 142 (1) o le Tulafono o Faigapalota 2019.

O lenei vaega o le Tulafono o Faigapalota o lo’o fa’apea mai “142 (1) Afai ma i le taimi lava ua i ai se mafuaaga e talitonu ai le Fofoga Fetalai e faapea ua avanoa le nofoa o se Sui Usufono e tusa ai ma le fuaiupu 141, e ao i le Fofoga Fetalai ona molia le Sui Usufono i le avanoa ai o lea nofoa, ma afai o usuia se fonotaga a le Fono Aoao Faitulafono i lea taimi, e ao ona tuufofogaina atu i totonu o le Fono Aoao.”

E le gata i lea o lo’o taua foi e le Fofoga Fetalai le le tausisia o le vaega o le Tulafono o Faigapalota 140(4) lea o lo’o fa’apea mai:

140 -(4) O se Sui Ususfono ua filifilia e avea ma Sui Usufono tutoatasi o ia lea ua faia lana tautoga e avea ma Sui Usufono tutoatasi, e ao ona tumau ai pea e avea ma Sui Usufono Tutoatasi mo le Paeaiga faa-Palemene.”

Peitai o loo mafanafana pea Sui Faipule nei i lo la talitonuga, o loo manino le Vaega 47 o le Faave o Samoa,

Faavae a fa’aalia ai e le afioga ia ‘Olo e fa’apea, “A ‘ou usita’i i le Tulafono, aua ne’i o’u switch…lona uiga oute le alu i le FAST next General Election…”

“Lea ua lose lo’u seat, e le’o se mea faigata, pau a le mea ia uia lega process, pei la o le fa’ai’uga lenei, oute leiloa po’o le a le ituaiga policy lea ua uia e le Fofoga Fetalai, totonu Standing Orders, e ao ona fa’atu se lafo i totonu o le Palemene, fa’ailoa aloa’ia mai lea ua avanoa lo’u nofoa, ia ona ‘ou fai atu lea iai oute le talia…

“E na’o le Supreme Court e faia fa’ai’uga o nofoa ta’itasi i totonu o le Palemene.”

O le talitonuga o le afioga i le faipule o Salega i Sasa’e, Olo Afoa Fiti Vaai o lenei fa’ai’uga e pei ona fofogaina e le Fofoga Fetalai, ua le tusa ai ma Tulafono Tumau a le Maota, e tatau ona fofogaina i totonu o le Palemene a’o tauaofia se fono usu a le Maota, peita’i o lea ua avatu ia te ia e ala i se tusi, e nate matua’i ona le talia lava.
Ua fa’amaonia mai ai, o le a saili loa se tali a i la’ua nei o faipule o Itumalo nei e lua i luma o le Fa’amasinoga e aumai ai se tali e fa’amalieina ai e tusa ma le fa’ai’uga e pei ona tu’uina atu e le afioga i le Fofoga Fetalai.


Marieta H Ilalio